Przedsądowe mediacje – rozwiązywanie sporów w polubowny sposób

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 10 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów (Dz. U. z 2015 r. poz. 1595)

oraz

ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101, z późn. zm.).

Mediacja – czym jest?

Według Ministerstwa Sprawiedliwości mediacją jest

”próba do ugodowego, satysfakcjonującego obie strony rozwiązania konfliktu na drodze dobrowolnych

negocjacji prowadzonych przy udziale trzeciej osoby, neutralnej wobec stron i ich konfliktu, czyli

mediatora, który wspiera przebieg negocjacji, łagodzi powstające napięcia i pomaga – nie narzucając

jednak żadnego rozwiązania – w wypracowaniu kompromisu.”

Aby mediacja była satysfakcjonująca, mediator oraz strony muszą spełniać zasady wynikające z powyższej definicji:

• zasada bezstronności (neutralności) 

– strony postępowania muszą wybrać mediatora czyli osobę, która 

1. pomoże wypracować kompromis,
2. będzie bezstronna (neutralna) – w stosunku do żadnej ze stron nie będzie uprzedzona ani nie będzie jej faworyzować

• zasada dobrowolności

– podjęcie mediacji świadczy o dobrej woli i chęci porozumienia między stronami; jednak nie ma

przymusu dokończenia mediacji 

- w każdym momencie prowadzenia procesu może dojść do rezygnacji z mediacji

• zasada niejawności

- nawet gdy dojdzie do fiaska mediacji żadna ze stron nie może wykorzystać w postępowaniu sądowym

informacji, o których dowiedziały się w związku z prowadzoną mediacją 

• zasada szybkości

– mediacje są zdecydowanie szybszym sposobem działania od postępowania sądowego; ze względu na

mniejszą liczbę formalności mediacje mogą zakończyć się w kilka dni

Dodatkowym argumentem na korzyść mediacji jest jej niższy koszt

w stosunku do kosztów poniesionych podczas postępowania sądowego.

Zmiany w przepisach:

W 2016 roku wprowadzono nowelizację przepisów o mediacji w Kodeksie Postępowania Cywilnego.

Według uzasadnienia głównymi celami ustawodawcy było:

• podniesienie skuteczności mediacji, 

• zwiększenie ilości mediacji pozasądowych, 

• zadowolenie stron postępowania z wypracowanego wspólnie stanowiska,

• zachęcenie samych sędziów aby przekazywali postępowania sądowe pod rozstrzygnięcia samych 

           stron przy udziale profesjonalnego mediatora.

Co się zmieniło?

1. Wprowadzono obowiązek informowania w pozwie, czy strony podjęły próbę polubownego rozwiązania sporu przed skierowaniem sprawy do sądu

• każdy spór powinien być wcześniej oceniony czy może dojść do zakończenia sprawy dzięki mediacjom

• jeżeli do takiej mediacji nie doszło powód musi podać tego przyczyny 

• usprawni to działanie sędziego, który podejmuje decyzję czy skierować strony do mediacji podczas trwania postępowania sądowego

2. Wzmocniono obowiązek informowania przez sąd o możliwości skierowania sprawy do mediacji, szczególnie na wstępnym etapie postępowania

• obowiązkiem sędziego jest dokonanie oceny, czy sprawa może zostać rozwiązana poprzez mediację

• sędzia może nakazać stronom wzięcie udziału w spotkaniu informacyjnym, dzięki któremu uzyskają informacje na temat mediacji

• będzie też mógł wezwać strony na posiedzenie niejawne

• dzięki tym zmianom sąd może również skierować strony do mediacji na każdym etapie sprawy, nawet kilkukrotnie w toku postępowania

3. Uporządkowano kwestie proceduralne dotyczące mediacji 

• pierwszeństwo przy wyborze mediatora będą miały strony
• proces mediacji zostanie przyśpieszony dzięki temu, że mediator będzie mógł zapoznać się z aktami sprawy od razu po przystąpieniu stron do mediacji a ich dane kontaktowe ma przekazać jak najszybciej sąd
• mediację można wyznaczyć na okres do 3 miesięcy

4. Jeżeli jedna ze stron nie jest skłonna do podjęcia mediacji przedsądowej (są to powody niezależne od wierzyciela)

• wierzyciel zachowa pozytywne skutki związane z przerwaniem biegu przedawnienia roszczenia, jeżeli wniesie pozew w terminie 3 miesięcy

5. Wprowadzono wymagania dotyczących kwalifikacji stałych mediatorów w celu zagwarantowania wysokiej jakości usług

• dzięki temu osoby pragnące skorzystać z mediacji mają dostęp w internecie do listy stałych mediatorów, którzy są wykwalifikowani do profesjonalnych mediacji

• każdy mediator spełniający dane kryteria może być wpisany na tą listę 

6. Zaliczono koszty mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd do kosztów sądowych

• dzięki temu osoby niezamożne zwolnione są od kosztów mediacji.

7. Stworzono system zachęt finansowych dotyczących kosztów sądowych

• wniosek o zatwierdzenie ugody pozasądowej, która została zawarta przed mediatorem będzie zwolniony od opłaty sądowej

• sąd zwróci stronom całość uiszczonej opłaty sądowej, jeżeli do zawarcia ugody dojdzie przed rozpoczęciem rozprawy

8. Przy ustalaniu wynagrodzenia adwokata oraz radcy prawnego sąd weźmie pod uwagę jego zaangażowanie

w czynności podjęte w celu polubownego rozwiązania sporu, nawet te, które podjął przed wniesieniem pozwu

9. Sąd uzyskał możliwość obciążenia strony, która w sposób oczywiście nieuzasadniony odmówiła poddania się polubownego rozwiązania sporu,

częścią kosztów, które powstały na skutek zdecydowanie nagannego i nielojalnego zachowania strony względem sądu lub przeciwnika procesowego (drugiej strony sporu).

Dyplomowany Mediator

Katarzyna Wegner

Na podstawie: http://www.infor.pl/prawo/w-sadzie/strony-postepowania/739174,2,Mediacja-jako-alternatywna-metoda-rozwiazywania-sporow.html